‘Pratende’ bijen gaan Aziatische hoornaar te lijf

Kolonie bijen aangevallen door Aziatische hoornaar, met aan het einde
werking van verdedigingsmechanisme van Aziatische honingbijen

De exotische Aziatische hoornaar is een grote variant van een wesp. Deze wespachtige soort vormt een serieuze bedreiging voor honingbijen. Inmiddels heeft hij zich in Frankrijk definitief gevestigd en verspreid hij zich steeds noordelijker. Volgens kenners is het een kwestie van tijd tot hij zich ook in Nederland manifesteert. Herkennen bijen dit gevaar? Uit een studie van de Universiteit van Californië blijkt dat honingbijen elkaar informeren door middel van trilsignalen, zo publiceren ze in het wetenschappelijk tijdschrift PLOS Biology.

Met dit onderzoek hebben de wetenschappers een primeur. Het is namelijk de eerste keer dat bewezen wordt dat sociale insecten in staat blijken te zijn met elkaar te communiceren over inkomend gevaar. Om tot deze ontdekking te komen bestudeerde de onderzoekers in een reeks experimenten de reactie van honingbijen op een aanval van Aziatische hoornaars.

Aziatische hoornaars doden alle uit de kast komende bijen. Na een tijd kruipen ze naar binnen om het nest leeg te roven. Steken heeft voor bijen geen zin; zijn pantser is bestand tegen bijenangels. Tijdens het onderzoek werd de reactie van bijen op twee soorten hoornaars vergeleken: de gewone Aziatische hoornaar, gemiddeld circa 2,5 cm groot, en de Aziatische reuzenhoornaar, die met een lichaamslengte van meer dan 4 cm de grootste bedreiging voor honingbijen vormt.

Communicatie van bijen

Het was al langer bekend dat bijen die een aanval van een hoornaar overleven elkaar inseinen met stopsignalen. Hierbij stoot de bij met zijn hoofd tegen het lichaam van een nestgenoot, en trilt enkele keren in korte pulsen. Gevolg: zijn nestgenoot stopt met de bijendans zodat bijen stoppen met fourageren.

bijen hoornaar dood kolonie imker bijensterfte"Hem steken heeft geen zin voor de bijen;
het pantser van de hoornaar is bestand tegen bijenangels"


Bekijk ook:

Nature Award 2015 gaat naar prachtige film met honingbijen >>

 

BijenSafari: de app die honingbijen gaat redden? >>

 

Over hoe de de aziatische hoornaar kunt herkennen en bestrijden >>

Tijdens het onderzoek zagen wetenschappers deze keer iets nieuws: variatie in de stopsignalen. Zo trilden de boodschappers in een hogere frequentie bij het grotere roofdier. En wanneer het geweld dichter bij huis plaatsvond, duurden de trillingspulsen langer. Ook het effect van de waarschuwing verschilde. Zo stopten meer bijen met hun dansjes bij een aanval door een reuzenhoornaar, en verlieten minder bijen het nest wanneer het gevaar pal voor de deur stond.

Volgens onze imker moet er echter wel een kanttekening bij de bevindingen geplaatst worden: “Bij de onderzoeken is gekeken naar het gedrag van Aziatische honingbijen. Voor deze soort is de grote hoornaar een natuurlijke vijand waarvan zij weten hoe die te bestrijden. Onze westerse honingbijen zullen dat systeem eerst nog in moeten bouwen”  Toch vindt hij het een mooi onderzoek. “Het is iedere keer weer bijzonder om te zien tot hoeveel honingbijen in staat zijn. Wij als mensen zouden ons vaker moeten spiegelen. Nu blijkt maar weer wat er met goede communicatie en samenwerking allemaal mogelijk is”.

Ga terug

Reactie toevoegen